Türkiye’de vatandaşların hasılatının düşük, mesken tutarlarının yüksek olması sebebiyle borçlanmadan ev sahibi olmak her geçen gün zorlaşıyor. Düşük maliyet ve uzun vade sunan finansal enstrümanlara erişim kolaylaştığında mesken satışları hız kazanırken, kredi faizlerinin terfi ettiği dönemlerde işler karışıyor. Hali hazırda faizlerin yükselmesiyle 120 ay vadeyle alınan 100 bin liralık mesken kredisi için bankaya ödenecek faiz miktarı 116 bin liraya kadar çıkıyor. Gayrimenkul geliştiricileri, aylık ürem oranının yüzde 1.50’ye kadar yükselmesiyle talepteki düşüşün önüne geçmek için alıcılara düşük peşinatlı – ara ödemeli – vade farksız ödeme planı sunuyor. Bu konum, kredili satışların azalmasına, senetli satışın artmasına yol açıyor.
Kredi yüzde 11 azaldi
Gayrimenkul malumat servisi reidin’in verilerine gore, kasım ayında markalı konut satışlarında senet kullanım oranı bundan önceki aya nazaran 14 puan artarak yüzde 44’e çıktı. Banka kredisi kullanım oranı ise 11 puan azalarak yüzde 30’a inerken, peşin alımlarda 3 puan düşerek yüzde 26’ya indi. Gayrimenkul ve gayrimenkul yatırım ortaklığı derneği (gyoder) yönetim kurulu başkanı feyzullah yetgin, markalı mesken üreticilerinin geçtiğimiz ay daire tutarlarına yapmış oldukları artışın enflasyonun altında kaldığını söyledi. Yetgin, “ekim ayında olduğu benzer biçimde kasımda da artan maliyetler fiyatlara yansıtılmadı. Banka kredisi kullanım oranı 11 puan azalırken, senet kullanım nispetının 14 puan artmasında, firmalarca uygulanan kampanyaların yanı sıra kredi faiz oranlarındaki artışın da etkili bulunduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Kasım ayında satışı meydana gelen konutların yüzde 31’i bitmiş, yüzde 69’u ise bitmemiş konut stoklarından oluştu. Kasım ayı stok erime hızı tane bazlı yüzde 3.3 oldu. Markalı mesken projelerinde yabancılara meydana gelen satışlar ise 1 puanlık düşüşle yüzde 4’e indi.
Anadolu yakasi daha çok artti
Türkiye iş bankası’nın yardımı ile hazırlanan ‘reidin-gyoder yeni mesken fiyat endeksi’ kasım ayı sonuçlarına gore markalı projelerde fiyatlar önceki aya nazaran yüzde 0.17, geçen senenin aynı dönemine göre ise yüzde 4.10 nispetında arttı. Kasım ayında istanbul anadolu yakasında yer alan markalı konut projelerinin fiyatı yüzde 0.11, istanbul avrupa yakasında yer edinen markalı konut projelerinin fiyatı ise yüzde 0.06 oranında arttı. Endeksin başlangıç dönemi olan 2010 seneına gore ise istanbul asya yakasındaki projeler avrupa yakasına kıyasla 11.6 puan fazla prim yaptı.